کتاب

خیلی‌ها موقع انتخاب کتاب مناسب برای مطالعه، دچار سردرگمی می‌شوند. گاهی اوقات هم افراد کتابی را انتخاب می‌کنند و بعد از خواندن تنها چند صفحه، از مطالعه آن پشیمان و دل‌زده می‌شوند‌. اما اگر بدانیم که چه کتابی را باید بخوانیم و انتخاب صحیحی داشته باشیم، با این مشکلات مواجه نمی‌شویم. در ادامه این مطلب با نکاتی آشنا می‌شوید که برای انتخاب کتاب مناسب مطالعه‌تان باید در نظر بگیرید.

انسان‌ها از همان بدو تولد نیاز به زندگی اجتماعی را حس می‌کنند و به مرور زمان این نیاز برجسته‌تر می‌شود. توانایی‌ها و استعدادهای فردی در نتیجه زندگی اجتماعی شکوفا می‌شود. اگر فرد در اجتماع قرار نگیرد و از ابتدا زندگی انفرادی را برگزیند هیچ یک از مراحل رشد و کمال که ابعاد وجودی او هستند متبلور نمی‌شود. از این رو زندگی اجتماعی برای بشر امری مهم و اجتناب‌ناپذیر است.

در چنین شرایطی، علاوه بر بهره‌مندی از مزایای زندگی اجتماعی، واضح و مبرهن است که رفتار و عملکرد فرد، بر زندگی سایرین تاثیر می‌گذارد؛ حتی تصمیمات شخصی مثل میل به ورزش کردن و تلاش برای سلامتی، سیگار کشیدن، درس خواندن، مطالعه و افزایش سطح دانش و بینش شخصی و… لابد الان از خودتان می‌پرسید کتاب خواندن من چه تاثیری بر زندگی دیگران دارد؟

جامعه‌شناسان در پاسخ به این قبیل سوالات نظریه «یکسان‌سازی اطلاعات» را مطرح می‌کنند. براساس این نظریه ارتباط اجتماعی افراد باعث تبادل اطلاعات میان افراد و در نتیجه افزایش سطح آگاهی عمومی و در نتیجه یکسان‌سازی افکار عمومی می‌شود. متاسفانه در ایران سرانه مطالعه خیلی کم است و روزنه‌های چندانی برای تبادل اطلاعات صحیح و افزایش اطلاعات عمومی وجود ندارد.
آمارها نشان می‌دهند طبق سرانه استاندارد مطالعه جهانی، آمریکایی‌ها 20 دقیقه، انگلیسی‌ها 55 دقیقه، ژاپنی‌ها 90 دقیقه و ایرانی‌ها بین 2 تا نهایتا 18 دقیقه از شبانه روز را صرف خواندن کتاب می‌کنند. این واقعیت که سرانه مطالعه در کشور ما پایین است، حرف دیروز و امروز نیست. عوامل متعددی بر کاهش سرانه مطالعه تاثیر دارد که مهم‌ترین‌اش گران بودن قیمت کتاب است. مراجعه به کتابخانه‌ها و امانت گرفتن کتاب‌ها تنها با پرداخت حق عضویت سالانه می‌تواند این مشکل را برطرف کند. خوشبختانه این روزها با افزایش تعداد کتابخانه‌ها فرصت خوبی برای علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی فراهم شده است. مهم اين است كه افراد بدانند چه بايد بخوانند و چگونه بخوانند. در اين صفحه راهكارهاي انتخاب كتاب مناسب و چگونگي مطالعه پويا را ارائه خواهيم داد.

چه بخوانيم؟

بسيار پيش می آيد كه افراد تصميم می گيرند كتابي را مطالعه كنند، اما انتخاب يک كتاب برايشان دشوار است و به درستی نمی دانند با محتوای كدام كتاب ارتباط برقرار خواهند كرد. بنابراين چندان دور از ذهن نيست كه از همان ابتدا از خواندن كتاب منصرف شوند يا بعد از خواندن چند صفحه آن را زمين بگذارند و تا مدت‌ها ديگر دلشان نخواهد سراغ كتاب ديگری بروند. براي پيشگيري از وقوع چنين اتفاقی كه منجر به بی انگيزگی می شود، لازم است قبل از شروع يک كتاب چند نكته را در نظر بگيريم.
_اولين نكته اين است كه بدانيم كتاب برای كدام گروه سنی نوشته شده است. كارشناسان و كتابداران معتقدند در بسياري از موارد ناديده گرفتن اين موضوع موجب دلزدگی خواننده می شود. در دنيا كتاب‌های شناخته شده‌ای براي گروه سنی كودک، نوجوان، جوان و مطالعه سالمندان وجود دارد كه با يک سرچ ساده عناوين آن قابل دسترسی است.
_نكته دوم اين است كه از خودمان بپرسيم براي چه می خواهيم كتاب بخوانيم؟ سرگرمی، افزايش اطلاعات علمی، يادگيری فنون و پاسخ به سوالات ذهنی فرد می تواند محتوای كتاب مورد نظر را مشخص كند. بی شک فردی كه می خواهد قبل از خواب چند صفحه كتاب بخواند، نمی تواند يک كتاب علمي كه هر صفحه‌اش پر از گره‌گشایی از مسايل متافيزيک است را بخواند و لذت ببرد. كما اينكه فرد ديگری با خواندن همين كتاب در زمان مناسب ساعت‌ها غرق در لذت خواهد شد و به تبع اطلاعات عمومی‌اش نیز بیشتر می‌شود.
_نكته بعدی توجه به نويسنده كتاب است. براي فردی كه به تازگي وارد دنيای كتاب‌ها شده است، خيلی اهميت دارد كه كتاب‌های حاصل تفكر نويسنده‌های معروف را بخواند. بعد از آن می تواند برای دنبال كردن موضوعات مورد علاقه اش سراغ كتاب‌های ساير نويسندگان نيز برود. اما خيلي مهم است كه انتخاب‌های اولش مربوط به نويسندگان نام آشنا و به اصطلاح كاركشته باشد. تاثیر محتوا و نگرش اولین کتاب‌ها تا همیشه در ذهن فرد باقی می‌ماند.
_اگر فردي نويسنده‌های معروف را نمی شناسد و به درستی نمی داند كدام نويسنده به موضوع مد نظر او بهتر پرداخته است، می تواند به شمارگان كتاب مراجعه كند. شمارگان كتاب ارتباط مستقيم با استقبال آن از سوی مخاطب دارد. البته در اين مورد مسائل مختلفی از جمله نحوه تبليغات، جذابيت جلد، عنوان كتاب و… نيز دخيل هستند. ولي فارغ از همه اين موارد، شمارگان نشان از اقبال و استقبال يک كتاب دارد و نشان می دهد كه براي مطالعه گزينه مناسبی است.
_توجه به ناشر يكی ديگر از راهكارهای انتخاب يك كتاب است. اگر كتاب خاصی مدنظرتان نباشد، می‌توانيد به كتاب‌هایی مراجعه كنيد كه ناشر آن سابقه درخشانی در چاپ كتاب دارد. البته چندان بعيد نيست كه ذهنيتی از همه ناشران نداشته باشيد و ندانيد كدام يک سابقه درخشانی دارند. در چنين شرايطی كافی است به سايت خانه كتاب www.ketab.ir مراجعه كنيد. بعد از ورود به سايت، به قسمت بانک اطلاعاتی كتاب‌ها مراجعه كنيد. نام ناشر را وارد كنيد تا بتوانيد تمام عناوين چاپ شده آن ناشر را مشاهده كنيد.
_اگر وقت و حوصله كافی براي شناخت نويسنده و ناشر را نداريد، می توانيد به راهكارهای عمومی براي انتخاب كتاب مراجعه كنيد. روی پيشخوان همه كتابفروشی ها يک نسخه از عناوين برتر قرار دارد كه توجه مخاطبان را جلب می كند. برخی از كتابخانه‌ها هم آماری از كتاب‌هایی دارند كه تعداد دفعات بيشتری امانت گرفته شده‌اند. این آمار نشان می دهد محتوای كتاب توجه خواننده را جلب كرده و عنوان كتاب بين خوانندگان دهان به دهان گشته و طرفداران زيادی دارد. علاوه بر اين امروزه فضاهای زيادی وجود دارد كه كارشان معرفی كتاب است. همچنين در اين فضاها بخشی از كتاب را توصيف می كنند كه ديگر لقمه حاضر آماده است و فقط بايد ببينيد محتوای كتاب مورد علاقه‌تان هست يا خير.

مراحل انتخاب کتاب خوب برای خواندن

مرحله ۱
لیستی تهیه کنید و به این سوالات پاسخ دهید:

• چه نوع ژانر‌هایی از کتاب را دوست دارید؟ علمی تخیلی، ماجراجویی، رمز و راز، غیر داستانی، داستان، داستان‌های واقع گرایانه؟
• کدام نویسندگان را دوست دارید؟ لیستی از نویسندگانی که شما در گذشته از خواندن کتاب هایشان لذت برده اید، تهیه کنید. احتمالا آن‌ها کتاب دیگری خواهند داشت که شما از خواندن آن لذت خواهید برد. با جستجو در مورد نویسندگان محبوب تان، شما می‌توانید تعداد بیشتری از همان نوع کتاب‌هایی که آن نویسندگان نوشته اند، بخوانید.
• آیا یک نوع کتاب یا یک کتاب خاص وجود دارد که می‌خواهید آن را امتحان کنید؟ از این به بعد می‌توانید این کار را انجام بدهید. این به شما کمک خواهد کرد که تصمیم بگیرید که آیا کتاب برای شما مناسب است یا نه.
• آیا مجموعه کتابی وجود دارد که می‌خواهید بخوانید؟ اگر مجموعه‌ای را می‌شناسید، می‌توانید این مجموعه را آنلاین و یا در کتابخانه جستجو کنید و کتاب‌ها را به راحتی در اختیار داشته باشید.
• چه موضوعاتی بیشتر مورد علاقه شما است؟ لیستی از کلمات کلیدی مورد علاقه خود تهیه کنید و در کتابخانه به دنبال آن کلمات کلیدی برای انتخاب کتاب مورد علاقه خود باشید.

مرحله ۲
خانه خود را جستجو کنید. اغلب کتاب‌های خوب بی سر و صدا در خانه شما در حال خاک خوردن هستند. شاید کتابی وجود داشته باشد که شما فراموش کرده باشید یا کسی که با شما زندگی می‌کند، کتاب خوبی برای خواندن داشته باشد. با جستجوی خانه خود می‌توانید کتاب‌هایی را بدون هیچ هزینه‌ای برای خود پیدا کنید که می‌توانید آن‌ها را بخوانید.

مرحله ۳
از کسی بپرسید که یک کتاب خوب را به شما توصیه کند. شما می‌توانید از خواهر بزرگترتان، مادر، پدر، بهترین دوست یا حتی معلم خود بپرسید. دوستان یا خانواده که با آن‌ها اشتراکاتی دارید، اغلب توصیه‌های عالی برای کتاب ارائه می‌دهند. کتابفروشی‌های محلی و کوچک همچنین، اغلب توصیه‌های خوبی برای شما دارند، و هنگامی که آن‌ها شما را بشناسند، حتی بهتر است! شما باید از افرادی که همان ژانر کتاب را خوانده اند بپرسید تا بتوانید کتاب‌هایی را که می‌خوانید، مطابقت دهید.
 

مرحله ۴
خلاصه و نقد کتاب‌ها را در روزنامه‌ها و مجلات بخوانید. در اغلب روزنامه‌ها یا مجلات، پرفروش‌ترین کتاب‌ها معرفی می‌شوند. بدانید که کدام کتاب‌های جدید پرفروش است و چرا.
 

مرحله ۵
پیوستن به یک باشگاه یا کانال کتاب خوانی، اغلب راهی برای تجربه کتاب‌های جدید است که احتمالا هرگز انگیزه‌ای برای خواندن آن ندارید. پیوستن به یک کانال کتاب خوانی یا ایجاد یک باشگاه کتاب خوانی کمک می‌کند تا بدانید که چه کسی کتاب‌های مشابه شما را دوست دارد و شما می‌توانید کتاب‌هایی را که دیگران آن‌ها را خوانده اند، مطالعه کنید. دوستان و نزدیکان خود را به خواندن کتاب تشویق کنید تا به باشگاه کتاب خوانی شما بپیوندند. به این ترتیب می‌توانید کتاب‌های مورد علاقه تان را به طور رایگان در اختیار یکدیگر قرار دهید.
 

مرحله ۶
اگر کتابخانه یا کتابفروشی‌هایی که می‌شناسید کانال یا سایت اینترنتی دارند، در آن‌ها عضو شوید. امروزه راحت ترین ورش انتخاب کتاب خوب برای خواندن مراجعه به پهنای وب و اینترنت است. شما می‌توانید از موتور جستجو برای پیدا کردن یک کتاب خاص، نویسنده، یا هر موضوع کلی به عنوان یک سبک خاص از جستجو، استفاده کنید. شما همچنین، می‌توانید این کار را در خانه انجام دهید.
 

مرحله ۷
از کتابدار یا فروشنده کتاب در مورد محل کتاب‌هایی که دنبال می‌کنید بپرسید. او خوشحال خواهد شد که به شما کمک کند.
 

مرحله ۸
جستجو کردن یکی از راحت‌‌ترین روش‌های انتخاب کتاب خوب برای خواندن است. در میان قفسه‌هایی که موضوعات مورد علاقه شما را دارند، بگردید. اگر عنوان کتابی شما را جذب کرد، خلاصه آن را بخوانید. اگر مجذوب شدید، چند صفحه اول آن را بخوانید. گاهی ممکن است، موضوع برای شما جالب توجه باشد، ولی قلم نویسنده و یا نوع نگارش کتاب را نپسندید.
 

مرحله ۹
یک محل برای نشستن پیدا کنید، یا اگر مجبورید بایستید، و بخش اول کتاب را بخوانید. البته، اگر کتاب‌های زیادی برای انتخاب دارید، این می‌تواند وقت گیر باشد. خواندن بخش اول از یک کتاب می‌تواند به شما کمک کند، بفهمید که آیا ژانر کتاب را دوست دارید؟
 

مرحله ۱۰
انتخاب‌های خود را محدود کنید. اگر کتاب شماره یک را به شماره دو ترجیح می‌دهید، کتاب شماره دو را به قفسه کتاب بازگردانید. به همین ترتیب، اگر کتاب شماره سه را به کتاب شماره یک ترجیح می‌دهید، کتاب شماره یک را از لیست خرید خود حذف کنید.
 

مرحله ۱۱
به جستجوی لیست نویسندگان مورد علاقه خود بپردازید. آن‌ها معمولا کتاب‌های خوبی را به شما توصیه می‌کنند.
 

مرحله ۱۲
به وب سایت‌هایی مانند parstech.org یا hugedomains.com بروید. این دو سایت دارای تعداد زیادی کتاب الکترونیکی آزاد است که می‌توانید آن را دانلود، چاپ و یا در کامپیوتر و تبلت خود بخوانید. اگر مدرسه یا کتابخانه خود کتاب الکترونیکی دارند، می‌توانید از آنجا نیز دیدن کنید. (در ایران سایت «کتابناک» و «ایران بوک» و ...)
 

مرحله ۱۳
به طور تصادفی کتابی را از قفسه کتاب بیرون بکشید و شروع به خواندن بخش اول آن کنید! غالبا این کار شما را شگفت زده خواهد کرد.
 

مرحله ۱۴
کتاب‌های مسافرتی (مانند هری پاتر) راه خوبی برای نگه داشتن شما در هنگام جستجوی گزینه‌های دیگر است.